صادرات دام زنده ایران

صادرات دام زنده یکی از مهم‌ترین مسائلی است که برای کشورهای پرورش دهنده دام مطرح می باشد. منابع خبری درباره وضعیت واردات دام و صادرات دام بسیار صحبت کرده‌اند. از آن جایی که دام زنده به دو دسته دام سبک و دام سنگین بسته بندی می شود و به نوعی با حیوانات زنده سر و کار داریم، بنابراین وضعیت صادراتی یا وارداتی حساس تر خواهد بود و  چالش های بیشتری را به همراه دارد.

وضعیت صادرات و واردات دام زنده، با شرایط صادرات گوشت یا واردات گوشت قرمز بسیار متفاوت است. اگر چه در هر دو معامله، موارد بهداشتی و سلامت گوشت ها اهمیت دارد اما برای دام زنده باید دقت بیشتری به خرج داد.

رسیدگی به وضعیت دام زنده از نظر پرورش صحیح و کنترل بیماری های رایج دام بسیار اهمیت دارد. اگر در پرورش دام زنده تمام قوانین و دستورالعمل های بهداشتی و استاندارد رعایت شود، می‌توان گفت ظرفیت صادرات را خواهد داشت.

افزایش تجارت دام زنده، زمانی به نفع کشور است که پرورش دهنده های دام ابتدا بتوانند بازار داخل را از نظر مواد گوشتی اشباع کنند و سپس مازاد دام زنده را برای صادرات آماده نمایند. برخی از استان های کشور در پرورش انواع دام سبک و دام سنگین رتبه خوبی را ثبت کرده‌اند. اگر چه فعالیت برای پرورش دام زنده هنوز هم رواج دارد، مشکلات و چالش های زیادی در این بازار وجود دارد که در ادامه بیشتر درباره آنها صحبت می کنیم.

 مهمترین مشکلات صادرات دام زنده از ایران چیست؟

در بازارهای صادراتی، بارها و بارها شاهد بوده ایم که واسطه ها و افراد سودجو زمینه را برای تغییر قیمت ها یا ایجاد مشکلاتی در فرآیند خرید و فروش فراهم می ساخته اند. این مسئله برای تجارت دام زنده از ایران هم بسیار وجود داشته است؛ به خصوص برای تجارت دام سبک، این چالش ها بیشتر و بیشتر می شود.

متاسفانه برای صادرات دام زنده، مسئله قاچاق، روز به روز پر رنگ تر می ‌شود. همین عوامل بر قیمت گذاری خرید و فروش دام زنده تاثیر زیادی دارد. برخی از عواملی که در این بازار اختلال ایجاد می‌کنند به اندازه‌ای قدرت پیدا کرده‌اند که گاهی مانع از حمل دام زنده از یک استان به سمت گمرک می شوند!! این خبر بارها در منابع مختلف خبری منتشر شده است که نشان می دهد که مدیریت ها و نظارت ها بر فروش و تجارت دام زنده باید بیشتر از قبل باشد.

یکی دیگر از مشکلات صادرات دام زنده، پیدا کردن بازار هدف مناسب است. مذاکرات برای فروش دام زنده به مشتریان خارجی، حساس و چالش برانگیز است. سلامت دام زنده باید از هر جهت تایید شده باشد. از طرف دیگر، نحوه پرورش دام زنده هم در جذب مشتری خارجی تاثیرگذار است. مشکلات تجارت دام سبک در ایران بسیار قابل توجه هستند و عنوان کردن تمام مشکلات و بررسی آنها تقریباً از حوصله این بحث خارج است.

فروش مجوز واردات و صادرات دام زنده؛ حقیقت دارد یا خیر؟

یکی از مهم ترین مسائلی که در صادرات دام زنده و واردات دام زنده مطرح شده است و در بازار توجه بسیاری از فعالان را به خود جلب نموده، عبارتی با نام “فروش مجوز واردات دام زنده” است.

در منابع خبری این گونه عنوان شده است که طبق گفته رئیس سازمان دامپزشکی کشور، هیچ شرکت یا سازمانی به هیچ عنوان، اجازه و حق فروش مجوز واردات دام زنده یا حتی فروش مجوز صادرات دام زنده را ندارد. به گفته مقامات مسئول، تنها زمانی مجوز صادرات و واردات به افراد و شرکت ها داده می‌شود که شخصاً برای أخذ مجوز اقدام کنند. در این زمینه، هیچ خرید و فروشی انجام نمی‌شود و مجوزها طی مراحل قانونی برای فرد صادر می‌گردند.

در حال حاضر، وضعیت صادرات دام زنده از ایران به کشورهای عربی و کشور عراق بازار خوبی دارد و از آن جایی که گوشت گوسفند برای طبخ غذاهای مختلف بسیار و لذیذ است، کشورهای حاشیه خلیج فارس نسبت به واردات دام زنده و آماده‌سازی گوشت، برنامه ریزی های دقیق تری دارند. واردات دام زنده یکی از راهکارهایی است که می‌تواند قیمت گوشت را در بازار یک کشور به تعدیل برساند.

برای مجوز واردات دام زنده و مجوز صادرات دام زنده از سوی سازمان مربوطه، یک رقم استاندارد معرفی می‌شود. صادرات و واردات دام حتماً بر اساس استاندارد تعریف شده انجام می‌شود. به طور مثال، مجوز می گوید در هر محموله دام زنده، باید تعداد مشخصی رأس دام وجود داشته باشد. اگر تعداد دام زنده از سقف استاندارد فراتر رود به منزله قاچاق محسوب می شود و غیر استاندارد و غیر قانونی ثبت خواهد شد.

بزرگترین کشورهای صادر کننده دام زنده سنگین

همانطور که در قسمت های قبلی گفتیم، صادرات دام زنده به دو دسته دام سبک و دام سنگین تقسیم ‌بندی می‌شود. صادرات گوسفند زنده برای دام زنده سبک تعریف می شود و صادرات گاو، به دام زنده سنگین اختصاص دارد.

وضعیت صادرات دام زنده سنگین در جهان نشان می دهد که بزرگترین کشورهای صادر کننده دام زنده سنگین شامل فرانسه، کانادا و استرالیا هستند. حجم عمده دام زنده سنگین در جهان از این سه کشور صادر می‌شود.

ارزش صادرات دام زنده سنگین برای این کشورها بیشتر از یک میلیارد دلار بوده که در آمارهای سال ۲۰۱۵ به ثبت رسیده است.

تجارت دام زنده سنگین از فرانسه به کشورهای ترکیه، لبنان، تونس، الجزایر و مراکش انجام می گیرد. بزرگترین مشکلاتی که برای صادرات گاو از فرانسه وجود دارد، نحوه حمل و نقل استاندارد دام تا مقصد است. حیوانات نباید هیچ آسیبی ببیند، بیمار شوند یا از نظر تغذیه دچار مشکلاتی باشند؛ حتی استرس و خستگی برای دام زنده در طول سفر می‌ تواند آنها را دچار بیماری کند.

صادرات دام زنده سنگین از کشور کانادا به کشور آمریکا و برخی کشورهای اروپایی انجام می‌شود. البته کشور کانادا سعی می کند گوشت قرمز گاو را با کیفیت بالا آماده کند و سپس صادر نماید. در مقابل، یکی از بزرگترین کشورهای صادر کننده دام زنده سنگین، کشور استرالیا است. این کشور در پرورش گاو و گوسفند در جهان، رتبه اول را دارد.

استرالیا سومین صادرکننده گاو به کشورهای آفریقایی، اروپایی، خاورمیانه و کشورهای آسیایی است. روش های حمل و نقل دام زنده از استرالیا استاندارد بوده و اکثر حمل و نقل ها از طریق مرز هوایی انجام می گیرد.

 صادرات دام زنده از ۲۰ کشور برتر جهان

صادرات دام زنده طبق آمار سال ۲۰۱۵ از ۲۰ کشور جهان انجام می شود. این کشورها به ترتیب از رتبه یک تا بیست به صورت زیر فهرست شده اند:

• فرانسه
• کانادا
• استرالیا
• مکزیک
• هلند
• آلمان
• اسپانیا
• برزیل
• جمهوری چک
• اتیوپی
• رومانی
• اروگوئه
• مجارستان
• اتریش
• بلژیک
• ایرلند
• ایالات متحده
• اسلواکی
• ناميبيا
• تایلند

نکات مهم برای صادرات دام زنده

با نگاهی بر  مواردی که در صادرات دام زنده اشاره کردیم به راحتی می توان نتیجه گرفت که برای تجارت دام زنده، آنچه که بیشتر از هر چیز دیگری اهمیت دارد، تضمین سلامت حیوانات در هنگام حمل و نقل است.

فرقی نمی کند که تجارت دام سبک مورد نظر باشد یا برای صادرات دام سنگین اقدام گردد؛ آنچه مهم است اینکه حیوانات زنده باید در بهترین شرایط حمل شوند؛ تغذیه صحیح داشته باشند و محیط راحتی برای نگهداری آنها اختصاص داده شود.

وضعیت تجارت دام زنده در برخی از کشورهای جهان و حتی در برخی از استان های ایران، شرایط مطلوبی ندارد، بنابراین هنگام واردات دام زنده، قوانین سختگیرانه‌ای برای تضمین سلامت یا استاندارد بودن روش های حمل و نقل دام زنده سنگین و سبک اجرا می شود.